Ерөнхийлөгчийн Тамгын газраас шүүхийн хараат бус, бие даасан байдлын талаар мэдээлэл хийлээ. Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх шударга ёсыг бэхжүүлэх ажлаа шүүхийн шинэчлэлээс эхлүүлж, шүүхийн зарим томилгооноос татгалзаж байгааг мэдэгдсэн юм.
Энэ талаар ЕТГ-ын дарга Я.Содбаатар: Өмнөх Ерөнхийлөгчийн үед Үндсэн хуулийн цэцэд хандсан хоёр хүсэлтээс бүхэлд нь татгалзах саналыг Цэцэд хүргүүлж байгааг мэдэгдэж байна. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх өнгөрсөн 30 жилийн турш Ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхэнд байсан хоёр эрхээс татгалзаж байна. Нэгдүгээрт, шүүхийн зарим томилгоо /Шүүхийн Ерөнхий зөвлөлийн бүрэлдэхүүн болон Шүүхийн сахилгын хорооны гишүүнийг санал болгох, томилох/-оос татгалзах. Шүүгчдийн хариуцлагын механизмыг сайжруулах чиглэлд Шүүхийн Ерөнхий зөвлөлийн гишүүдийг хэрхэн бүрдүүлэх, Шүүгчдийн сахилгын хорооны гишүүдийг хэрхэн томилуулан ажиллуулахаар Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтөөр тодорхой заалт орж, энэ дагуу Шүүхийн тухай хууль батлагдсан. Харин өмнөх Ерөнхийлөгч Шүүхийн тухай хуульд хориг тавьж, Үндсэн хуулийн цэцэд хандсанаар энэ хууль гацаад байсан.
Хоёр дахь нь АТГ-ын даргыг Ерөнхийлөгч биш, Ерөнхий сайд УИХ-д санал болгож томилдог болгохоор хуульчилсан. Энэ хоёр шинэчлэлийг Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх дэмжиж, өмнөх Ерөнхийлөгчийн Цэцэд гаргасан хүсэлтээс бүрэн татгалзаж байгаа юм. Их суудлын хуралдаан болохоос өмнө Ерөнхийлөгч шүүхийн зарим томилгоо болон АТГ-ын даргыг санал болгох эрхээсээ татгалзах саналыг Цэцэд хүргүүлснээр хуулийн гацаа арилна.
2021 оны нэгдүгээр сард баталсан Шүүхийн тухай хуулийн шинэчлэлийг явуулах нь зүйтэй. Хүн бус хууль засагладаг нийгмийг бүрдүүлэхийг Ерөнхийлөгч хүсч байна. Иймээс дээрх хоёр эрхээсээ Ерөнхийлөгч бүрэн татгалзаж, шүүхийн салбарын томоохон шинэчлэл эхэлж байна. Шүүх эрх мэдлийг хараат бус байлгаж, хуулийн дагуу ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлэх учиртай гэлээ.
Энэ нь сүүлийн гучин жилийн хугацаанд Ерөнхийлөгчийн институт өөрийнхөө гаргасан хүсэлтээс анх удаагаа татгалзаж байгаа тохиолдол болж байгаа аж. Үндсэн хуульд Ерөнхийлөгч өмнө нь Цэцэд гаргасан хүсэлтээсээ татгалзах эрхтэй байхаар заасан байдаг ажээ.
Нэмэлт: Ерөнхийлөгч шүүхийн зарим томилгооноос татгалзана гэдгийг бүх шатны шүүгчдийг томилох онцгой эрхээсээ татгалзсан гэж ойлгож болохгүй. Бүх шатны шүүгчдийг томилох Ерөнхийлөгчийн Үндсэн хуулиар олгогдсон онцгой бүрэн эрх хэвээрээ. Харин Ерөнхийлөгч зохих ёсоор сонгон шалгаруулалтад тэнцэж, гарч ирсэн хуульчийг шүүгчээр томилохоос үзэмжээрээ татгалздаг байдлыг халах талаар тусгагдсан Шүүхийн тухай хуулийн шинэчлэлийг дэмжиж байгаа юм байна.
